Cây sói rừng, bí quyết tạo nên sự trường thọ của người dân Lũng Vân. Nơi đây cũng là nơi có số người sống thọ cao nhất cả nước.
Mảnh đất Lũng Vân, Hòa Bình từ lâu đã được biết đến với cái tên “thung lũng trường thọ”, đó là bởi nơi đây có số người sống thọ cao nhất cả nước. Ít ai biết rằng, bí quyết tạo nên sự trường thọ của người dân Lũng Vân lại nằm ở loại cây quen thuộc trong bữa ăn, chén thuốc hàng ngày của họ – cây sói rừng.
Cuộc sống khó khăn nhưng vẫn rất nhiều người sống thọ
Thung lũng Mường Chợ (xã Lũng Vân, Tân Lạc, Hòa Bình) nằm ở độ cao 1.200 m so với mực nước biển, quanh năm mây phủ. Mảnh đất này nổi tiếng không chỉ bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ mà còn bởi những bản làng có nhiều người già sống thọ đến hơn trăm tuổi.
Tương truyền, trong xứ Mường ở Hòa Bình, Lũng Vân (còn có tên khác là Mường Chậm) là xứ Mường trẻ nhất, nằm ở địa thế sâu, xa nhất. Nó là kết quả của cuộc trốn chạy quan lang của một gia đình nghèo ở xứ Mường Bống, đất Lạc Sơn, vì phạm tội với nhà Lang nên phải bồng bế nhau băng rừng, vượt núi, đi tìm đất mới. Cuộc trốn chạy kéo dài, ngày này qua ngày khác. Họ cứ mải miết đi, mải miết trốn chạy. Chỉ đến khi lạc vào một vùng rừng núi hoang vu, cây cối rậm rạp. Tại đây, nghe thấy tiếng chim cuốc kêu, biết là vùng này có nước, có thể ở nên họ đã dừng chân lại khai khẩn đất hoang, xây dựng cuộc sống mới. Từ một nhà ban đầu, dần dần vùng đất này đã có thêm người mới đến khai khẩn đất hoang, cùng chung sống thuận hòa.
Dù cuộc sống hiện nay đã được cải thiện rất nhiều, nhưng người Lũng Vân vẫn chẳng thể nào quên những năm tháng khốn khó: “Ngày xưa cuộc sống của các “bố”, các “mế” cơ cực lắm. Đói, toàn phải ăn củ rừng thay cơm. Thức ăn cũng chỉ toàn là rau rừng, ốc đá chứ tịnh không có một thứ biệt dược nào cả. Đến bây giờ cũng vẫn vậy, vẫn nếp sống cũ. Rau vườn nhà tự trồng, thịt, cá tự nuôi”.
Một cuộc sống thanh đạm theo hướng “tự cấp tự túc”, những cụ già gần trọn đời người vẫn chưa thỏa mãn giấc mơ có được bữa ăn sung túc, vậy mà họ cứ lầm lũi sống đến số tuổi mà những nhà giàu nứt vách cũng phải ước mơ.
Người dân nơi đây tự hào khoe rằng, chẳng nơi đâu nhiều lụa Chủ tịch nước tặng những người sống thọ hơn 100 tuổi như ở Lũng Vân. Cả xã chưa đầy 400 nếp nhà sàn thì đã có hơn 30 cụ bà, cụ ông sống vượt qua một thế kỷ. Còn những người thọ tám, chín mươi tuổi thì chưa thể thống kê hết. Năm tháng qua đi, người còn người mất nhưng Lũng Vân luôn đứng đầu cả nước về kỷ lục người cao tuổi nhất. Điều lạ là dù tuổi cao nhưng sức khỏe các cụ già ở đây vẫn rất dẻo dai, minh mẫn, mắt tinh, vẫn có thể luồn kim, lên nương đi rẫy một mình như trai tráng.
Cây sói rừng – bí quyết sống lâu ở “thung lũng trường thọ”
Mảnh đất Hòa Bình vốn được thiên nhiên ban tặng cho rất nhiều loại thảo dược quý. Thảo dược của bà con tại Hòa Bình không chỉ dùng để chữa bệnh mà còn len lỏi vào từng cơm, chén nước uống hàng ngày, đây là nét văn hóa lâu đời của người Mường, từ khi sinh ra và tiếp nối cho nhiều thế hệ về sau.
Khi được hỏi về bí quyết giúp người dân nơi đây sống khỏe mạnh, có tuổi thọ cao dù cuộc sống vật chất còn nhiều khó khăn, không ít người đã bật mí rằng cây sói rừng (còn gọi là cây chè rừng) chính là “bảo bối” tạo nên sự trường thọ của người Lũng Vân.
Người dân Lũng Vân có thói quen nấu cây sói rừng làm nước uống hàng ngày. Loại nước này có màu đỏ, vị thanh, thơm mùi thảo dược dùng uống thay nước lọc. Không chỉ uống thay nước, người dân ở đây còn dùng lá cây sói rừng để chữa bệnh, giảm đau, cầm máu, nấu rượu ngô. Họ tương truyền rằng, loại nước này “đàn bà uống vào nhiều sữa, đàn ông uống vào tráng kiện”. Lá sói rừng được bày bán rất nhiều tại các phiên chợ của đồng bào nơi đây, đủ để thấy loại thảo dược này gần gũi, gắn bó như thế nào trong cuộc sống của họ.
Theo các chuyên gia Đông y, cây sói rừng có vị đắng cay, tính hơi ấm, hơi độc . Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, các hoạt chất chống viêm được có nhiều nhất trong loại cây này. Trong đó, không thể không kể tới flavonoid, đây là một chất giúp chống viêm, kháng viêm tuyệt vời, ngăn ngừa các bệnh như ung thư, viêm gan. Dùng cây kết hợp với nguyên liệu khác sẽ giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh như đau nhức xương khớp, phong tê thấp, làm lành vết thương, bệnh gout…